Als jij met jouw bedrijf een innovatie bedenkt, wil je ook dat deze jouw intellectueel eigendom blijft en dat anderen het niet zomaar zonder jouw toestemming kunnen overnemen. Daarbij heb je de instrumenten octrooi (ook bekend als patent) en modelrecht. Op dat laatste gaan we verder in dit artikel.
Modelrecht
Modelrecht, of voluit tekeningen- of modellenrecht, is een manier om intellectueel eigendom vast te leggen en voor een bepaalde periode te beschermen. Hier kan gebruik van gemaakt worden wanneer iemand met een unieke vormgeving komt. Het kan daarbij zowel om een tweedimensionaal als een driedimensionaal ontwerp gaan. Producten waarop modelrecht toegepast kan worden zijn zaken als consumentenproducten, verpakkingen, voertuigen, meubilair, bouwmaterialen en industriële vormgeving. Het is ook mogelijk om alleen een bepaald onderdeel van een object te beschermen als model. Ook een tekening, patroon of dessin dat op een gebruiksvoorwerp kan worden aangebracht, kan worden beschermd als model.
Modelbescherming
Wanneer je modelrecht aanvraagt en toegewezen krijgt, krijg je voor een bepaalde periode het alleenrecht op het commercieel inzetten van de onderscheidende vormgeving in kwestie. Dit noemt men modelbescherming. Hiermee kun je anderen verbieden om de vormgeving zonder jouw toestemming te kopiëren. Zo kun je namaak voorkomen en voorkomen dat anderen meeliften op jouw succes. Maar je kunt ook tegen betaling een licentie verlenen om het ontwerp wél te mogen gebruiken.
Verschillen tussen modelrecht en octrooi
Hoewel er overeenkomsten zijn tussen modelrecht en octrooi, zitten er wel degelijk belangrijke verschillen tussen beide manieren van bescherming van intellectueel eigendom. Waarbij het bij modelrecht om vormgeving gaat, gaat hij octrooi om het technische aspect. Bij modelrecht (25 jaar) is de beschermingsperiode langer bij octrooi (20 jaar). De kosten die verbonden zijn aan modelrecht zijn een stuk lager dan die bij octrooi. In veel landen geldt voor modelrecht een zogenaamde ‘grace period’ waarin de innovatie al gepubliceerd kan zijn maar binnen een jaar nog modelrecht aangevraagd kan worden. Dit is niet mogelijk bij octrooi. Modelbescherming en octrooibescherming hoeven elkaar echter niet uit te sluiten. Sterker nog, ze worden vaak allebei gebruikt voor dezelfde innovatie om deze zo goed mogelijk te beschermen. Vaak gaat design ook hand in hand met een technische innovatie.
Procedure voor modelregistratie
De procedure voor modelregistratie bestaat uit verschillende stappen. Eerst moet je verifiëren of jouw ontwerp geschikt is voor modelbescherming. Zo ja, dan kan een modelgemachtigde een modelaanvraag opstellen op basis van afbeeldingen van jouw ontwerp. De modelgemachtigde dient dan vervolgens ook een prioriteitsmodelaanvraag in. Binnen zes maanden kunnen dan ook vervolgaanvragen gedaan worden om het modelrecht ook in andere gebieden in de wereld vast te leggen.