Psychisch ziekteverzuim onder werknemers neemt toe. Hoe kun je voorkomen dat ook jij hiermee te maken krijgt? Op welke signalen moet je letten? En wat kunnen Nationale-Nederlanden, vanuit de ziekteverzuimverzekering, en de samenwerkende arbodiensten voor je betekenen? Zes vragen aan Kim Aupers, senior re-integratiespecialist bij arbodienst HCS (voorheen Keerpunt).
1. Wat zijn voorbeelden van psychische klachten bij werknemers?
“Stress, slapeloosheid, paniekaanvallen, gedachtes die maar door je hoofd flitsen, werk niet van je af kunnen zetten. Het zijn allemaal voorbeelden van psychische klachten waar je als werknemer mee te maken kunt krijgen. En die uiteindelijk tot (langdurig) verzuim leiden.
Bij werknemers die last hebben van psychische klachten wordt er al snel gesproken over een burn-out. Maar daar is lang niet altijd sprake van. Daarom is het ook zo belangrijk dat je als werknemer op tijd aan de bel trekt als het even wat minder gaat. Zo voorkom je langdurig verzuim: fijn voor jezelf en voor je werkgever.”
2. Wat zijn veelvoorkomende oorzaken van psychisch verzuim?
“Psychische klachten kunnen allerlei oorzaken hebben. Je kunt je gestrest voelen doordat gebeurtenissen in je werk of privéleven zich opstapelen. Misschien is je partner langdurig ziek. Of vind je het lastig voor jezelf op te komen, waardoor je te veel hooi op je vork neemt.
Situaties op de werkvloer kunnen ook voor psychische klachten zorgen. Denk aan een bedrijfsovername, sterk wisselende werkdruk of een conflict op de werkvloer. Vergeet ook de impact van de coronacrisis niet. Misschien ben je onzeker over het voortbestaan van je baan. Of vind je het lastig om na een werkdag tot rust te komen: door het vele thuiswerken vervagen de grenzen tussen je werk- en privéleven.
‘Minder betrokken bij je organisatie? Dan moeten je alarmbellen gaan rinkelen.’
Verder voelen sommige werknemers zich minder gemotiveerd of uitgedaagd door het gebrek aan scholing of doorgroeimogelijkheden. En dan zijn er nog medische oorzaken van psychisch verzuim. Mensen met kanker bijvoorbeeld, hebben soms ook last van angstklachten of een depressie. Net als vrouwen in de overgang.”
3. Op welke signalen kun je zelf letten om psychisch verzuim te voorkomen?
“Houd jezelf en je gedrag goed in de gaten. Voel je je minder betrokken of gemotiveerd? Ben je sneller prikkelbaar? Voel je je niet gehoord? Heb je minder plezier in je werk? Mis je doorgroeimogelijkheden? Dat zijn allemaal momenten waarop je alarmbellen moeten gaan rinkelen.
Dat geldt ook als er impactvolle dingen gebeuren in je privéleven. Een overlijden, ziekte, verbroken relatie, verbouwing of een geboorte van een kind kunnen invloed hebben op je mentale gezondheid. Net als veranderingen in je organisatie, zoals een managementwisseling of de impact van coronamaatregelen.”
4. Wat kun je doen als je deze verzuimsignalen oppikt?
“Trek zo snel mogelijk aan de bel bij je werkgever of leidinggevende. Je bent het aan jezelf en je werkgever verplicht die verantwoordelijkheid te nemen. Geef zo goed mogelijk aan waar je tegenaan loopt. En wat je nodig hebt van je werkgever. Misschien heb je baat bij coaching om je grenzen beter aan te geven. Of wil je iets veranderen in je takenpakket. Je werkgever kan met je meedenken.
Veel werknemers vinden het lastig zelf die regie te pakken. Misschien voel je je niet vrij om iets aan te kaarten. Of weet je zelf nog niet precies wat er aan de hand is. Maar bedenk dat het ook voor jouw werkgever essentieel is dat jij je werk goed uitvoert. In overleg met je werkgever, de afdeling HR of Personeelszaken, kunnen jullie naar een oplossing zoeken. Je werkgever of jijzelf kan eventueel ook de hulp van Keerpunt of een andere arbodienstverlener inschakelen.”
5. Hoe kan HCS (voorheen Keerpunt) jou en je werkgever helpen?
“Je werkgever kan een preventief consult aanvragen als hij merkt dat het niet goed met je gaat. Wij geven dan tips en advies over jouw belastbaarheid of de interventies die de werkgever kan nemen om ervoor te zorgen dat jij weer lekker in je vel zit. Daarnaast maken we voor grotere werkgevers, die ook de module WGA Eigenrisicodragen hebben, preventieplannen op bedrijfsniveau.
Het kan ook zijn dat we een verzuimmelding binnenkrijgen. Dan gaan we eerst in gesprek met jou. Is de diagnose die je hebt gekregen duidelijk? Zijn de oorzaken van je klachten helder? Zo niet, dan schakelen we de hulp van onze medische experts in.
Daarna bekijken we wat je nodig hebt om succesvol terug te keren op de werkvloer. Hoeveel uur ga je werken? Wat kan je werkgever wel en niet van jou verwachten? Heb je aanvullende interventies nodig? Denk aan trauma- of rouwverwerking, gesprekken met een psycholoog of psychiater, of aan coaching om je grenzen beter aan te geven. Samen met onze medische unit maken we altijd een re-integratieplan op maat. Een plan dat past bij jouw persoonlijke situatie.”
‘Het is ook jouw verantwoordelijkheid het gesprek aan te gaan.’
6. Wat is de beste tip voor werknemers om langdurig verzuim te voorkomen?
“Informeer jezelf. Psychisch verzuim kan iedereen overkomen. Dus weet op welke signalen je moet letten en neem je klachten serieus. Zorg daarnaast voor een gezonde leefstijl, met voldoende beweging en ontspanning.
Stel jezelf ook regelmatig de vraag: zit ik nog goed in mijn vel? Past mijn werk nog bij me? Waarin moet ik mezelf ontwikkelen? Bespreek dit in één-op-één overleggen of functioneringsgesprekken met je leidinggevende. Zo voorkom je dat je met tegenzin naar je werk gaat en uiteindelijk misschien ziek wordt. Jij bent de regisseur van je eigen leven.”