Gelijke beloning voor gelijk werk. Dat geldt niet voor chauffeurs in het internationale vervoer. In Bulgarije geeft men aan chauffeurskosten jaarlijks bijna 16 000 euro uit en in België 56 000 euro. Een recente Franse CNR-studie toont dit weer aan. Vrachtwagens afkomstig uit Oost-Europa vervoeren bijna de helft (42%) van al het wegtransport vanuit Nederland, volgens de meest recente cijfers van het CBS. Met name Slovenië (+59 procent) en Bulgarije (+57 procent) laten sinds 2014 een flinke stijging zien.
Maar er heerst veel onvrede. Chauffeurs uit Oost-Europa worden onderbetaald en verplicht in weekenden in cabines te slapen. Vakbonden en regeringsleiders proberen hier meer aan te doen, door een halt te roepen aan sociale dumping en uitbuiting.
De wetgeving
Frankrijk gaf even geleden het startsein d.m.v. de wet Macron. Chauffeurs die door Frankrijk rijden moeten minimaal het Franse minimumloon ontvangen: € 9,73 per uur. Bij overtreding, of wanneer de papierwinkel niet op orde is, zouden boetes oplopen tot € 4 000.
Diverse Europese lidstaten hebben een verbod ingevoerd op het maken van de weekendrust in de cabine. Sinds 2014 kunnen hiervoor in België boetes van 1 800 euro worden opgelegd. Sinds mei 2017 geldt in Duitsland hetzelfde verbod. De boetes: 60 euro voor de chauffeur en 180 euro voor de werkgever. En in december 2017 volgde uitspraak van het Europees Hof van Justitie: “Vrachtwagenchauffeurs in Europa mogen hun normale wekelijkse rusttijden niet meer in het voertuig doorbrengen.”
En zo was in Nederland het verbod ook definitief. Volgens FNV Transport & Logistiek komt met deze uitspraak definitief een einde aan het uitbuiten van Oost-Europese chauffeurs die door toedoen van hun werkgevers in hun vrachtwagen moeten slapen. Vanaf februari worden boetes uitgedeeld van 1 500 euro, te betalen door de werkgevers.
Controle?
Eerst terug naar de wet Macron. De vraag is namelijk of deze wet wel nageleefd wordt. Om harde bewijzen te leveren wat in Frankrijk gebeurt, is moeilijk. Maar de Fransen brachten een rapport uit. Dit laat het gemiddelde salaris van een Bulgaarse chauffeur zien: € 3 636 per jaar. Ter vergelijking: een Franse chauffeur verdient € 29 136 per jaar.
Ditzelfde rapport laat zien dat Bulgaren gemiddeld 1978 uur per jaar werken. Hun Franse collega’s 1544 uur. Een Bulgaarse chauffeur verdient dus gemiddeld € 1,84 per uur. En dat terwijl de wet Macron minimaal € 9,73 vereist.
Dit rechtvaardigt de vraag naar controles. Van Wijngen is een transportbedrijf met meer dan 100 vrachtwagens met Belgische en Franse chauffeurs. En tijdens een rondvraag bij deze chauffeurs, zegt niet één ooit gecontroleerd te zijn. Dit verklaart de situatie.
En zo is het maar de vraag of de komende jaren in de rest van West-Europa genoeg mankracht is om in de weekenden chauffeurs op parkeerplaatsen te controleren. Aan grote bedrijven worden boetes opgelegd. Maar de aantallen zijn enorm. Naast het feit dat er een gigantisch controleteam opgetuigd moet worden, rest de vraag waar al deze chauffeurs gaan slapen. Komen hier hotels voor? En waar laten zij de vrachtwagens dan? We hebben het hier niet over enkele vrachtwagens.
Tot zover de haalbaarheid. De volgende vraag is, of dit alles überhaupt wel handig is.
Chauffeurstekort
Stel dat het lukt. In dat geval zullen chauffeurs uit Oost-Europa massaal wegblijven, met een potentiële crisis in landen als Polen en Bulgarije als gevolg. Deze Oost-Europeanen vervoeren vanuit Nederland wel even meer dan 30 miljoen ton. Wie gaat dit vervoeren?
Van de 445 miljoen ton die Nederland per jaar uitvoert gaat 17% over de weg, ruim 75 miljoen ton. Dat staat gelijk aan minimaal 3 miljoen volle trailers per jaar. En wanneer bijna de helft van alle uitgaande vrachtwagens belemmerd wordt om de weekendrust op een parkeerplaats te maken, staat er nogal wat op het spel.
Vandaag de dag is er al een ongelooflijk groot capaciteitsgebrek. En dat heeft oorzaken:
- De huidige economische groei. De vuistregel is dat 1% economische groei al resulteert in 3% meer vraag naar transportcapaciteit.
- Gedurende afgelopen crisisjaren zijn veel transportbedrijven in West-Europa drastisch ingekrompen. Hierdoor vonden veel chauffeurs ander werk. Deze chauffeurs zijn nu ook van de markt af.
- Er is op dit moment weinig instroom van nieuwe vrachtwagenchauffeurs in West-Europa. Jonge mensen kiezen er niet meer voor om vrachtwagenchauffeur te worden.
Conclusie is, dat wij deze Oost-Europese chauffeurs heel hard nodig hebben de komende jaren. Dat er wat gedaan moet worden aan sociale dumping en uitbuiting van chauffeurs is duidelijk. Maar als de soep zo heet wordt gegeten als zij wordt opgediend, stuiten we op de volgende kwestie. Want als wij binnen Europa, onze goederen niet meer over de grens krijgen, zitten we met een volgend Europees probleem.
Orlando van Wijngen
Van Wijngen International BV