Een ongeluk zit in een klein hoekje. Zeker wie op hoge hoogte werkt of met gevaarlijke machines werkt, kan te maken krijgen met een ongeluk tijdens het werk. Als er een ongelukje op de werkvloer plaatsvindt, is de vraag al snel wie er dan aansprakelijk is. We spreken dan van een bedrijfsongeval. Dat doet denken dat het de werkgever is die aansprakelijk is. Maar dat is niet in alle gevallen zo. Daarom kan het verstandig zijn om een beroep te doen op de verzekering voor wettelijke aansprakelijkheid. Een werkgever moet altijd een wettelijke aansprakelijkheidsverzekering (WA-verzekering) afgesloten hebben om zijn medewerkers te beschermen. De Sociaal-Economische Raad wil al dat werkgevers meer doen om bedrijfsongevallen te voorkomen.
Ongeval tijdens het werk, wat nu?
Als iemand het slachtoffer is van een ongeval tijdens het werk, spreken we in juridische termen van een ‘bedrijfsongeval’ of een ‘arbeidsongeval’. Dat klinkt erg serieus. Maar zelfs het uitglijden over een gladde vloer kan al een bedrijfsongeval zijn. Je hoeft dus niet per ambulance worden afgevoerd om van een bedrijfsongeval te spreken. Een arbeidsongeval is dus niets meer of minder dan een ongeluk tijdens het werk. De voorwaarde is wel dat je schade oploopt. Bijvoorbeeld doordat je een hersenschudding krijgt van de val of je pols breekt. Dat zegt het Juridisch Loket.
In ieder geval zit een ongeluk op kantoor of elders in een bedrijf altijd in een klein hoekje. Dit kan gebeuren tijdens de werktijd of de pauze. Ook als je onderweg bent voor een werkgever kan het gebeuren dat je een botsing krijgt met een andere automobilist. Wie is er dan eigenlijk aansprakelijk?
Wie is wanneer aansprakelijk?
Krijg je een ongeluk met de auto als je naar huis rijdt van je werk, of juist daar naartoe onderweg bent? Dan spreken we in ieder geval niet van een bedrijfsongeval. Is je auto total loss door het ongeluk? Dan moet je dit afwikkelen met je eigen autoverzekering. Het is dan handig als je voor de wettelijke aansprakelijkheid tenminste casco of all risk verzekerd bent. Op die manier wordt ook de schade aan je eigen auto vergoed. Bij een WA-verzekering is alleen de schade aan de auto van de tegenpartij vergoed. Je bent dus zelf aansprakelijk.
Maar wat gebeurt er als je op je werk bent en daar een ongeluk krijgt, bijvoorbeeld omdat een machine niet goed werkt? Of de sfeer op de werkvloer is zo slecht en de werkdruk is zo hoog, dat je een burn-out krijgt. Dan ligt de aansprakelijkheid vaak bij werkgever. Voorwaarde is dan wel dat de werkgever wist dat de machine niet goed werkte of dat je collega’s al geruime tijd proberen om je weg te pesten. Of een werkgever aansprakelijk is, is afhankelijk van de zogenaamde zorgplicht.
De zorgplicht en de werkgever
De werkgever moet ervoor zorgen dat iedere werknemer een veilige plek heeft om te werken. Hij moet er bovendien actief voor zorgen dat je niet ziek wordt of een ongeval krijgt. Wanneer dus bijvoorbeeld een machine niet naar behoren werkt, maar de werkgever deze niet wil laten repareren of vervangen, voldoet hij niet aan zijn zorgplicht. Hij heeft er dan niet genoeg aan gedaan om te voorkomen dat een werkgever gewond raakt.
Bovendien is het belangrijk dat de werkgever uitleg geeft over hoe je precies veilig kunt werken. Dat is nog niet genoeg, hij moet er ook voor zorgen dat er binnen zijn bedrijf echt veilig gewerkt wordt.
Wanneer is de werkgever dan aansprakelijk?
De werkgever is in de regel aansprakelijk als hij niet alles heeft gedaan om het ongeluk te voorkomen. Met andere woorden: als hij zich niet aan zijn zorgplicht heeft gehouden. Bijvoorbeeld omdat hij wist dat de machine niet goed werkte, hij niet de juiste procedures met betrekking tot de veiligheid heeft gevolgd. Of omdat de werkgever niets deed aan pesterijen op de werkvloer. Het is dan wel aan de werknemer om te bewijzen dat hij schade heeft. Het is daarbij belangrijk om aan te tonen dat dit ongeval echt op het werk gebeurd is.
Werkten de machines naar behoren en heeft de werkgever de juiste instructies gegeven? Het kan ook voorkomen dat er iets verkeerd is gegaan buiten de schuld van de werkgever om. Klapt bijvoorbeeld de band van de machine los, maar was er met die machine niets mis? Dan is de werkgever niet aansprakelijk. Ook als de schade wordt veroorzaakt buiten het werk om, is de werkgever niet aansprakelijk. In sommige gevallen ontstaat er gesteggel over wie aansprakelijk is. Dan moet de werkgever kunnen bewijzen dat de fout niet bij hem lag.
Wanneer is het je eigen schuld?
Een werkgever is lang niet in alle gevallen aansprakelijk voor de schade die je oploopt op de werkvloer. Soms kan het ook zijn dat je zelf aansprakelijk bent. Dat geldt bijvoorbeeld als je expres iets verkeerd hebt gedaan. Is de werkvloer glad en rende je door de gang heen? Dan is het je eigen schuld als je valt en je jouw pols breekt. Ook als je niet de juiste procedures volgt voor het bedienen van een zware machine en dus bewust roekeloos bent, ben je zelf aansprakelijk. Je moest dus voor het ongeval al weten dat er behoorlijke risico’s aan je actie zaten.
Het is niet jouw taak om te bewijzen dat iets niet jouw schuld is. Dat is aan de werkgever. In het slechtste geval is het aan de rechter om te bepalen wie de schuldige is aan een ongeluk. Dat geldt niet alleen voor betaalde werknemers, maar ook voor mensen die geen contract hebben met de werkgever. Zoals bijvoorbeeld een uitzendkracht, stagiair of vrijwilliger.