Een huisstijl voor je bedrijf laten ontwerpen. Waar moet je op letten?

Bij een bedrijf hoort een huisstijl. Dat wil zo veel zeggen als een logo en een vormgeving voor basiszaken als je visitekaartje, je briefpapier en enveloppen, je website, enzovoort. Die huisstijl wordt voor vele jaren je handelsmerk, mensen herkennen je bedrijf eraan, dus besteed daar vooral veel aandacht aan.

Wat kost het ontwerpen van een huisstijl?

Dat is een beetje een vraag in de orde van: wat kost een auto? Het kan gratis, als je toevallig een goede vriend hebt die je wil matsen. Wat ook kan is dat je ruilt: jij een huisstijl, hij of zij jouw dienst of product. Lang niet iedere ontwerper wil dat, want die moet ook brood op de plank, maar je kunt het altijd voorstellen.

Als je veel gevoel hebt voor vorm, kleur en stijl kun je natuurlijk ook zelf gaan ontwerpen. Maar helaas barst het in de wereld van voorbeelden die dit ernstig tegenspreken. Kennelijk overschatten mensen hun eigen creatieve vaardigheden nog wel eens. En een logo kun je niet maken in PowerPoint of Word. Laten we het zo stellen: als je geen ervaring hebt met het programma Illustrator, en nu eerst moet googelen wat dat programma precies kan, laat dan maar.

Een website die je logo ontwerpt?

Er zijn websites waar je zelf je logo kunt ‘ontwerpen’. Nou ja, ontwerpen, er zijn diverse elementen die je kunt combineren tot een logo. Ze zijn niet slecht hoor, die sites, maar je snapt natuurlijk dat het niet meer is dan het bij elkaar voegen van wat standaard zaken. Het is niet op maat, het ziet er misschien wel aardig uit, maar het past niet bij jou en de kans is groot dat je er na een half jaar al helemaal klaar mee bent: er zit geen verhaal achter.

Als je op een van voorgaande manieren aan je logo komt, let er dan in ieder geval op dat het reproduceerbaar én schaalbaar is. Aan een .gif of .jpg heb je niet veel, want als je later wilt adverteren, of je wilt een mooi stoepbord voor je zaak, dan blijkt dat ding ineens te klein en merk je dat vergroten niet lukt. Een goed logo (technisch gezien) is daarom altijd een vectorbestand.

Wat doet een professionele ontwerper?

Een professional zal je altijd willen ontmoeten. En bereid je dan maar goed voor, want hij of zij vraagt je de hemd van het lijf. En als je bedrijf al operationeel is, moet je ook nog een rondleiding geven… Dat kost tijd, maar is natuurlijk alleen maar een positief teken. Een ontwerper wil weten wie je bent, wat je wilt worden, wie je klanten zijn, wie je concurrenten, enzovoort. Met al die vragen die je op je afgevuurd krijgt wil de ontwerper in de huid van je onderneming kruipen zodat hij daar later, aan de ontwerptafel of de computer, zijn beeld bij kan ontwerpen, de kleuren kan kiezen, het lettertype bepalen en je huisstijl kan maken.

Het is daarom ook goed om je op een ontmoeting met de ontwerper voor te bereiden. Knip en plak gerust voorbeelden bij elkaar die je mooi vindt, maar weet dan wel waarom je dat vindt.

En wat kost het ontwerp van een huisstijl?

Zoals we in het begin al aangaven, is dat lastig te zeggen. Er zijn huisstijlen geweest die honderdduizend euro hebben gekost, maar eerlijk gezegd zijn dat uitzonderingen. Een startend ondernemer moet tussen de 500 en 1500 euro klaar kunnen zijn. Dat prijsverschil wordt verklaard door:

• de kwaliteit van de ontwerper, zijn ervaring en zijn reputatie
• het aantal elementen waarvoor hij ontwerpt (alleen logo en visitekaartje of ook andere middelen?)
• de manier waarop jij je bedrijf presenteert

Dat laatste moeten we misschien even uitleggen. Als jij een grote broek aantrekt en van de daken schreeuwt dat je internationaal wilt gaan en dat je zojuist een leuke investeringsronde van een miljoen achter de rug hebt, krijg je een ander prijsvoorstel (10.000 +) dan wanneer je aangeeft graag een winkel in snuisterijen in een provinciestad te beginnen. Dat is niet vreemd, want als je internationaal wilt gaan, moet een ontwerper daarmee meteen al rekening houden qua beeld en kleur. Hij moet dus veel meer vooronderzoek doen (doelgroep-, concurrentie- en cultuuronderzoek).

En als jij het belangrijk vindt dat je ontwerpbureau binnen de grachtengordel van Amsterdam zit en een überhip pand heeft, zijn de kosten wat hoger dan wanneer je een ontwerper kiest die werkt vanuit zijn verbouwde garage op het platteland. ’t is ook maar wat je wilt natuurlijk, maar over kwaliteit zegt dit op zich niet veel.

Hoe kies je een ontwerper of ontwerpbureau?

Het makkelijkst is het natuurlijk als je via-via aan een goede ontwerper komt (of aan een bureau). Je kunt kennissen-ondernemers vragen wie dit voor hun heeft verzorgd en dan hoor je meteen wat meer achtergrondinformatie (niet alleen de prijs, maar ook iets over de samenwerking etc.). Ken je niemand met een aansprekende huisstijl, dan is Google je aangewezen informatiebron. Zoek gewoon op ‘huisstijl + je woonplaats’ en kijk of de website er een beetje up-to-date uitziet, lees wat, maar kijk vooral bij het portfolio. Daar zie je wat iemand zoal heeft gemaakt en kun je beoordelen of de stijl je aanspreekt. (Het is natuurlijk niet per se noodzakelijk dat iemand bij jou om de hoek zit. Woon je in Groningen, dan kan een ontwerpbureau in Brabant je ook prima verder helpen. Maar als je wat meer wilt dan een eenmalige huisstijl, is een korte reisduur wel prettig.)

Neem gerust contact op met meerdere ontwerpers, maar niet nadat je zelf al hebt bepaald wat je te bieden hebt. Heb je maar 500 euro beschikbaar, dan kun je niet verwachten dat er drie bureaus komen opdraven voor een kennismaking en presentatie. Veel ontwerpers hebben een uurtarief ergens tussen de 70 en 150 euro, dus je moet je wel realiseren dat een bezoek aan jouw onderneming meteen een aardige investering is. Een grafisch ontwerper of een bureau vindt het meestal geen probleem als er anderen meedingen naar de opdracht, maar als het om relatief kleine bedragen gaat en er vijf kapers op de kust zijn, dan haakt menigeen af. En als je het ons vraagt: terecht. Wees daar dus wel eerlijk over naar de ontwerpers die je vraagt.

Wat mag je van een huisstijlontwerp verwachten?

Een ontwerp van een huisstijl is meer dan alleen een logo. Hoewel dat laatste natuurlijk wel het meest in het oog springend is. Zorg ervoor dat je ontwerper minimaal twee voorstellen neerlegt en wees niet benauwd om -bij twijfel- te vragen naar bijvoorbeeld wat kleurvarianten.

Een huisstijl moet het op alle media en in alle omstandigheden goed doen: op een gevel, op een tas, op je website, overal. Kies de zaken die voor jou het belangrijkst zijn en vraag de ontwerper daarvan (digitale) voorbeelden van te presenteren.

Maak goede afspraken over de rechten

Heb je je keuze gemaakt, zorg dan dat je van het ontwerp de bestanden krijgt. Dat leidt nogal eens tot problemen omdat ontwerpers er niet van houden om het origineel uit handen te geven. Ze hebben dan het gevoel dat ze je meteen als klant kwijt zijn omdat je met hun ontwerp ineens zelf iets kunt gaan maken, of het aan een ander bureau over laat.

Maak daarom altijd in het begin al goede afspraken:

• Wat krijg ik voor mijn geld, welke bestanden? Is daar ook het bronbestand bij?
• Het lettertype dat is gebruikt, wat is het en hoeveel kost het?
• Wat zijn mijn rechten, wanneer en hoe mag ik het ontwerp gebruiken?
• Mag ik zelf (of iemand anders) het ontwerp aanpassen?

Een ontwerp is -ook al betaal je ervoor- niet je eigendom, dat recht blijft bij de maker. Tenzij je dat in een schriftelijke overeenkomst anders regelt. Doe daar niet te nonchalant over, het is net als bij een scheiding in een huwelijk. Op de feestdag is alles in der minne te regelen, maar op het moment dat er problemen ontstaan, is daar ook de vechtscheiding. In het geval van een huisstijl kan dat betekenen dat je helemaal opnieuw moet beginnen.

P.S.: als je meer plannen hebt en een langdurige samenwerking wilt, kun je ook voor een breder georiënteerd bureau kiezen (een reclamebureau, of een communicatiebureau). Maar in de praktijk blijken zelfstandig werkende ontwerpers ook een netwerk te hebben waardoor je via hem of haar van andere disciplines gebruik kunt maken. Informeer daarnaar tijdens je kennismakingsgesprek!